මක්කා ආක්‍රමණයෙන් පසුව තායිෆ් හි හවාසින් වාංශිකයින් භීතියට පත් වී මුස්ලිම්වරුනට විරුද්ධව විසි දහසක පමණ සේනාවක් උතුරු තායිෆ් හි අවුතාස් මිටියාවතෙහි එක්රැස් කරන ලදි. මෙය ආරංචි වූ මුහම්මද් නබිතුමා තම සේනාවට අළුතින් එකතු වූ තවත් දෙදහසක පමණ කුරෙයිෂිවරුන් ද සමග දොළොස් දහසක පමණ සේනාවක් කැටුව තායිෆ් ආක්‍රමණයට ගමන් අරඹන ලදි.
මුස්ලිම්වරුනට විරුද්ධව පෙළගැසුනු හවාසින් වාංශිකයින් අතර නස්ර්, ජුෂාම්, තාකිෆ් සහ සාද් බින් බක්කර් කුල වලට අයත්වූවන් විය. ඔවුන්ගේ නායකයා අවුරුදු තිහක තරුණයකු වූ නස්ර් කුලයට අයත් මාලික් නම් අයයි. ඔහු අනෙක් වයසක නායකයින්ට ඇහුම්කන් නොදී තම සේනාව පසුපස ඔවුනගේ කාන්තාවන් ළමයි ඇතුළු සියලු ඔටුවන් සහ බැටළුවන් ද රැගෙන යාමට නියෝග දුන්නේය. ඔවුන්ගේ කාන්තාවන් සහ ළමුන් ද තම සේනාව පසුපසින් ගමන් කළහොත් සේනාව පසු නොබැස ඉදිරියට සටන් කරන බව ඔහුගේ මතය විය.
ඔහු පුද්ගලයින් තිදෙනෙකු මක්කා හමුදාව පිළිබඳව තොරතුරු ගෙන එන ලෙසට යවන ලදි. මෙම පුද්ගලයින් තිදෙනා නැවතත් මාලික් වෙතට පැමිණියේ, ඔවුන් දුටු දර්ශනයෙන් තුෂ්නිම්භූත වී ඉතාමත්ම බියට පත්වයි. කෙතරම් බියට පත් වූවා දැයි කිව හොත් ඔවුන්ගේ සිරුරු වල සියලු සන්ධි ගැලවෙන්නට මෙන් විය. අප සුදු පුල්ලි සහිත අසුන් මත භයානක සුදු ඇඳගත් මිනිසුන් දුටුවෙමුයි එක් අයෙකු පැවසුවේය. අප එක්වරම දුටු දෙයින් බියට පත් වුණෙමු. අප සටන් කරන්නේ මෙලොව මිනිසුන් සමග නොව. වෙනත් ලොවක මිනිසුන් සමගයි යන්නෙන් තව කෙනෙකු පැවසුවේය. මේ නිසා පසු බැසීම අපට යහපතකි. අපගේ මිනිසුන් අප දුටු දෑ දුටුවේ නම් ඔවුන් ද අප මෙන්ම බියට පත්වන්නේමය යන්නෙන් පැවසුවෝය. නුඹලාට ලැජ්ජා නැද්ද? නුඹලා බිය ගුල්ලන් යැයි පවසා මාලික් ඔවුන්ව අනෙක් සේනාවෙන් ඈත් කර තබන ලෙසට නියෝග දුන්නේය. පසුව මාලික් තවත් පුද්ගලයකු මෙලෙස තොරතුරු රැගෙන ඒමට යැවූ අතර ඔහු ද මෙලෙසම බියට පත් වී හැරී ආවේය.
මීට සවන් නොදුන් මාලික් රාත්‍රියේදී හුනයින් නිම්නයට ගමන් කරන්නට සමස්ථ සේනාවට නියෝග දුන්නේය. මෙම නිම්නයේ දෙපස ගිරිකඳුරු විය. මෙහි පුද්ගලයින් සහ අශ්වයින් සැඟව සිටිය හැකි නමුත් ඉදිරියෙන් පැමිනෙණ සේනාවට ඔවුන් පෙණෙන්නේ නැත. මේ නිසා මාලික් මෙම ගිරිකකඳුරු තුළ අශ්වාරෝහකයින් තැන්පත් කළ අතර තම සංඥාව නිකුත් කළ වහාම පහර දෙන ලෙස නියෝග කළේය. මහා සේනාව නිම්නය මත මාර්ගයේ ස්ථානගත කළේය.
මුහම්මද් නබිතුමා ඇතුළු සේනාව උදෑසන නැමදුමෙන් පසුව මෙම නිම්නය දෙසට ගමන් කළේය. හිරු කෙමෙන් නැග එත්ම හවාසින් හමුදාව අති විශාල ලෙස පෙණෙන්නට තිබුණි. ඔවුන්ගේ කාන්තාවන් සහ ළමුන්ද හමුදාවේ කොටසක් ලෙසම පෙණෙන්නට තිබුණි. මෙම අවස්ථාවේදී මාලික් ඔහුගේ සංඥාව නිකුත් කළ අතර මාර්ගය දෙපස සිට එක් වරම බලාපොරොත්තු නොවූ අයුරින් සතුරු අශ්වාරෝහකයින් ඔවුන් වෙත පැන මුස්ලිම් හමුදාවට දැඩි ප්‍රහාරයක් එල්ල කිළහ. ඉදිරියෙන්ම ගමන් කළ බනි සුලයිම් වාංශිකයින් මෙම බලාපොරොත්තු නොවූ ප්‍රහාරය හමුවේ ආපසු හැරී මක්කා සේනාව ද තල්ලු කරමින් පසුබැස පලා ගියහ. ඇතැම් පටු මාර්ගයන්වල ඔටුවන් සහ අශ්වයින්ගේ තල්ලු කිරීමට ලක්වීමෙන් ඇතැම් බලඇණි අවුල් විය. පසුව මුහම්මද් නබිතුමාගේ උපදෙස් අනුව අබ්බාස් ඔහුගේ රළු හඬින් අවුල් වූ සේනාව නැවතත් ඒකරාශී කළේය. මුහම්මද් නබිතුමා අබූ සුෆියාන්ගෙන් පබළු කිහිපයක් ගෙන සතුරන් වෙත විසිකළේය. ඉන්පසුව සටන එක් වරම යහ අතට හැරෙන්නට විය. ඊට හේතුව මුස්ලිම්වරුනට නොපෙණුන ද සතුරන්ට පෙණෙන්නට විය. මාලික් ඇතුළු සේනාව වීරයන් මෙන් සටන් කළ ද අවසානයේදී ඔවුන් පසු බැස තායිෆ් නගරයට පළා ගියෝය. ඇතැම් සතුරු බලඇණි කඳුකරයට පළා ගියෝය. හවාසින් කාන්තාවන් සහ දරුවන් සිරකරුවන් බවට පත් විය.
පසුව මුහම්මද් නබිතුමා තායිෆ් නගරය වැටළුවේය. නමුත් තායිෆ්හි ප්‍රමාණවත් ආහාර පාණ ආදිය වසරකට පමණ සෑහෙන්න තිබූ අතර ඔවුන් අතර දක්ෂ දුනු හේවායින් ද සිටියහ. දින පහළොවක් තිස්සේ මෙම වැටලීම සිදු වූ නමුත් කිසිදු ප්‍රගතියක් නැත. මේ හේතුවෙන් මුහම්මද් නබිතුමා වැටලීම අත් හරින්නට තීරණය කළේය. ඇතැමුන් මුහම්මද් නබිතුමාට තායිෆ් නගරයට සාප කරන ලෙසට යෝජනා කළේය. නමුත් මුහම්මද් නබිතුමා අල්ලාහ්ගෙන් තායිෆ් වැසියන් යහ මගට ගෙන්වා අප හා එකතු කරන ලෙසට ආයාචනා කළේය.
පසුව හමුදාව සටනෙහි සිරකරුවන් සිරගත කරන ලද ජිරානා ප්‍රදේශයට ගියෝය. සිරකරුවන් අතර කාන්තාවන් සහ ළමුන් හය දහසක් පමණ එහි සිටි අතර ඔවුන් බොහෝ දෙනාට විළි වසාගැනීමට පවා හොඳ ඇඳුම් නොතිබුණි. මේ හේතුවෙන් මෙම සටනින් අත්පත් කරගත් වස්තූන් භාවිතාකර ඔවුනට මක්කාවෙහි සිට ඇඳුම් ගෙනැවිත් දෙන ලදි. අත් කරගත් වස්තූන් අතර ඔටුවන් විසි හතර දහසකි. බැටළුවන් ප්‍රමාණය ගණනය කර තිබුනේ නැත. මුස්ලිම්වරු මෙම වස්තූන් තමන් අතර බෙදා දෙන තාක් නොඉවසිල්ලෙන් බලා සිටියහ. නමුත් මුහම්මද් නබිතුමා හවාසින් වාංශිකයින් තමන් වෙත නියෝජිතයින් යවා යම් ගනු දෙනුවක් කිරීමට පැමිණෙතැයි බලාපොරොත්තුවෙන් මෙම කර්තව්‍යය ප්‍රමාද කරමින් සිටියේය.
නමුත් දින කිහිපයකට පසුවත් හවාසින් වංශයෙන් කිසිදු නියෝජිතයකු නොපැමිණි හෙයින් සියලු වස්තූන් සහ සිර කරුවන් බෙදා හරින ලදි. මේ අනුව කුරාණයෙන් පහළ වූ නීතියට අනුව මුහම්මද් නබිතුමා හට මෙම වස්තුවෙන් පහෙන් එකක් හිමි විය. මෙම අවස්ථාවේදී මුහම්මද් නබිතුමාට අයිති වූ කොටස ඔහු විසින් අළුතින් ඉස්ලාම් දහම වැළඳගත් මක්කා වැසියන් සැනසීම පිණිස යෙදවූවේය. මේ අනුව අබූ සුෆියාන් හට ඔටුවන් සියයක් ලබා දිය. නමුත් ඔහුගේ ඉල්ලීම නිසා එය තුන් සියයකට වැඩි කරන ලදි. සුහයිල් සහ සෆ්වාන්ට ද නිර්ලොභී ලෙස විශාල ත්‍යාග පිරිනමන ලදි.
ටික දිනකින් පසුව හවාසින් වංශයෙන් නියෝජිතයින් මුහම්මද් නබිතුමා වෙත සාකාච්ඡා කිරීම පිණිස පැමිණියෝය. ඔවුන්ගෙන් එක් අයකු මුහම්මද් නබිතුමාගේ කිරි මව වූ හලීමාගේ සැමියා වූ හාරිත්ගේ සොයුරා විය. ඔවුන් අතුරින් දහ හතර දෙනෙකු ඉස්ලාම් ආගම වැළඳගෙන සිටි අතර අනෙක් අයද ඉස්ලාම් ආගම මෙහිදී වැළඳගත්තෝය. ඔවුන් මුහම්මද් නබිතුමා හට තම වංශය ඔහුට කිරි දුන් ඥාතීන් ලෙස සලකන ලෙසට ඉල්ලා සිටියෝය. අප නුඹව අපගේ උකුළු මත තබා බලාගත්තෙමු. අපගේ කාන්තාවන්ගේ පියයුරු වලින් නුඹට කිරි දුන්නෙමු යන්නෙන් ඔවුන් පැවසුවෝය. එවිට මුහම්මද් නබිතුමා අප නුඹලා පැමිණන තෙක් බොහෝ දිනක් බලා සිටි අතර නුඹලා නොපැමිණෙතැයි සිතා සියලු වසතූන් බෙදා හැරියෙමුයි පැවසුවේය. පසුව ඔහු ඔවුන් හට නුඹලාට වඩාත් අවශ්‍ය නුඹලාගේ වස්තුව ද? නුඹලාගේ පවුල් දැයි ප්‍රශ්න කළේය. එවිට ඔවුන් අපගේ පවුල් අපහට ආපසු දෙනු යන්නෙන් පැවසුවෝය. එවිට ඔහු මා වෙතට සහ මාගේ ඥාතීන් වන අබ්දල් මුත්තලිබ්ගේ දරුවන් හට බෙදන ලද නුඹලාගේ පවුල් කිසිදු ප්‍රශ්නයක් නොමැතිව නුඹලාට තිළිණ කරන්නෙමි. අනෙක් අයට සිරකරුවන් ලෙස බෙදා දෙන ලද නුඹලාගේ පවුල් වල උදවිය ද නුඹලාට ලබා දෙන්නට උත්සාහ කරන්නෙමි. නුඹලා අපගේ දිවා නැමදුමෙන් පසුව නැගිට අප අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන්හට අප වෙනුවෙන් මුස්ලිම් වරුන්ගෙන් අයාචනා කරන්නටත් මුස්ලිම් වරුන් ද අප වෙනුවෙන් අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන්ගෙන් අයාචනා කරන්නටත් ඉල්ලා සිටිමු යන්නෙන් පවසන ලෙසට උපදෙස් දුන්නේය.
මේ අනුව ඔවුන් දිවා නැමදුමෙන් පසුව නැගිට හඬ නගා උපදෙස් පරිදි එලෙස ප්‍රකාශ කළෝය. පසුව මුහම්මද් නබිතුමා නැගිට සමූහය අමතා මොවුන් නුඹලාට බෙදා දුන් ඔවුන්ගේ බිරින්දෑවරු සහ දරුවන් ඉල්ලා සිටියි යන්නෙන් විස්තර කළේය. මුහාජිරීන්වරු සහ අන්සාරිවරු වහාම ඉල්ලීම ඉටු කළහ. අනෙක් වංශ වල උදවිය ඇතැමුන් මෙයට අකමැති වූ නමුත් බහුතරයේ බලපෑම් මත ඔවුන්ගේ ද සිරකරුවන් නිදහස් කරන ලදි. අවසානයේ හවාසින් නායක මාලික්ගේ පවුල හැර අනෙක් සියලු සිරකරුවන් නිදහස් කරන ලදි. පසුව එම හවාසින් නියෝජිතයින් පිටත් වන්නට ප්‍රථම ඔවුන්ගෙන් මාලික් පිළිබඳව විමසීමේදී ඔහු තායිෆ් නගරයේ තාකීෆ් සමග එකතු වී සිටි බව ඔවුන් අනාවරණය කළෝය. එවිට මුහම්මද් නබිතුමා ඔවුනට මාලික් වෙතට ගොස් ඔහු ඉස්ලාම් ආගම වැළඳගෙන තමන් වෙතට පැමිණියේ නම් ඔහුට ඔහුගේ පවුල සහ වස්තුව ඇතුළු තවත් ඔටුවන් සියයක් තිළිණ කරන බව පණිවිඩයක් ලබා දෙන ලෙසට ඉල්ලා සිටියේය.
මාලික්ට මෙය ආරංචි වීමෙන් ඔහු රහසිගත ලෙස ඔහුගේ සමාජයෙන් ගැලවී රාත්‍රියේදී මුහම්මද් නබිතුමා වෙතට පැමිණියේය. මුහම්මද් නබිතුමා ඔහුගේ පොරොන්දුව ඉටු කිරීමෙන් පසුව දිනෙන් දින වැඩි වන හාවාසින් මුස්ලිම්වරුන්ගේ නායකත්වයට ඔහුව පත් කර ඔහුව පිටත් කරන ලදි.
මෙලෙස මුහම්මද් නබිතුමා යම් යම් පුද්ලයින්ට වස්තුව බෙදා හරින අයුරු මුහාජිරීන්වරු සහ අන්සාරිවරු ඇතුළු බොහෝ පුද්ගලයිනට නොවැටහුණි. ඉස්ලාම් දහම වැළඳගත් නමුත් ඔවුන්ගේ ඉස්ලාම් දහමෙහි ඇති බැඳියාව පිළිබඳ සැක සහිත ඇතැම් ධනවත් පුද්ගලයින්ට මුහම්මද් නබිතුමා ධනවත් තිළිණ ලබා දුන් අතර හොඳින් ඉස්ලාම් දහම අනුගමනය කළ ඇතැම් දුප්පත් පුද්ගලයින්ව ඔහු නොසලකා හැරියේය. දිනක් සුරාහ් වංශයේ සාද් විසින් මුහම්මද් නබිතුමාගෙන් මේ පිළිබඳව විමසුවේය. අල්ලාහ්ගේ දූතයාණනි! නුඹ ගතාෆාන් වංශයට අයත් උයයිනාටත් තමීම් වංශයට අයත් අක්රාටත් එතරම් විශාල තිළිණ ලබා දුන් නමුත් අපගේ දුප්පත් දම්රා වංශයට අයත් ජුඅයිල් හට කිසිවක් නුදුන්නේ ඇයි දැයි ඔහු ප්‍රශ්න කළේය. එවිට මුහම්මද් නබිතුමා මාගේ ආත්මය රඳා පවතින අල්ලාහ්ගේ නාමයෙන් දිවුරා පවසන්නෙමි! උයයිනා සහ අක්රා වැනි මිනිසුන් පිරි ලොවකටත් වඩා ජුඅයිල් වටිනා පුද්ගලයෙකි. නමුත් උයයිනා සහ අක්රා අල්ලාහ්ට තුති පුදා වැඩියෙන් ඉස්ලාම් දහමට පිවිසීම පිණිස ඔවුනට විශාල තිළිණ මා ලබා දුන් අතර ජුඅයිල් දැනටමත් හොඳ ඉස්ලාම් භක්තිකයෙකු බැවින් ඔහුට ඒ සඳහා කිසිදු තිළිණයක් අවශ්‍ය නොවන බව ඔහු ප්‍රකාශ කළේය.
ටික දිනකින් පසුව අන්සාරිවරු අතර මුහම්මද් නබිතුමාගේ මෙම ක්‍රියා කලාපයට එරෙහිව විශාල කසු කුසුවක් පැවතුණි. මුහම්මද් නබිතුමා පසුගිය දින කිහිපය තුළ උදව්කරන්නන්ට හිමි විය යුතු අත්පත් කරගත් වස්තූන් අතුරින් බොහෝමයක් ඉල්ලා සිටි නිසා කිසිදු පැකිළීමකින් තොරව ඔවුන් එම වස්තුවෙන් බොහෝමයක් ඔහුට ප්‍රදානය කළෝය. නමුත් මෙම වස්තූන් බොහෝමයක් මුහම්මද් නබිතුමා ඔහුගේ අළුතින් ඉස්ලාම් දහම වැළඳගත් වැදගත් කුරෙයිෂි ඥාතීන් අතර බෙදා දීම හේතුවෙන් ඔවුන් බෙහෙවින් සිත්තැවුලට පත් විය. අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් ඔහුගේ ඥාතීන් සමග එකතු වෙලා. සටන් කාලයේ පමණක් ඔහුට අපව අවශ්‍ය විය. නමුත් වස්තුව බෙදා දීමේදී ඔහුට ඔහුගේ ඥාතීන් වැදගත් විය යන්නෙන් ඔවුන් අතර කථා විය. මෙම කසු කුසුව වැඩිවත්ම සාද් ඉබ්නූ උබාදා නම් අන්සාරිවරයා මුහම්මද් නබිතුමා වෙතට ගොස් මේ බව සඳහන් කළේය. නුඹ කුමක් සිතන්නේ ද සාද් යන්නෙන් මුහම්මද් නබිතුමා ඔහුගෙන් ප්‍රශ්න කළේය. එවිට ඔහු මා ද ඔවුන්ගෙන් කෙනෙකි යන්නෙන් පැවසුවේය. එවිට මුහම්මද් නබිතුමා සියලු අන්සාරිවරු රැස්වීමකට කැඳවුවේය.
මුහම්මද් නබිතුමා අන්සාරිවරු ආමන්ත්‍රණය කරමින් අන්සාරිවරුනි! නුඹලා මා කෙරෙහි දැඩි සිත්තැවුලකින් පසුවන බව මට ආරංචි විය. නුඹලා වැරදිකරමින් සිටිනු දැක අල්ලාහ් මා හරහා නුඹලාව යම මගට නොගත්තේ ද? නුඹලා දුප්පත් ව සිටිනු දැක අල්ලාහ් නුඹලාට වත්කම් නුදුන්නේ ද? නුඹලා එකිනෙකා ඇණකොටා ගනිමින් සිටිනු දැක නුඹලාගේ සිත් ඒකරාශී නොකළේ ද? එවිට ඔවුන් ඔව් අල්ලාහ් සහ ඔහුගේ දූතයාණන් අපට බෙහෙවින් ත්‍යාගශීලී සහ කරුණාභරිතව සිටියහ යන්නෙන් පැවසුවෝය. එවිට මුහම්මද් නබිතුමා ඔවුනට නුඹලා මා දැන් කියූ දේට එරෙහිව ප්‍රතිවාද නොනගන්නේ දැයි විමසුවේය. ඔහු කුමක් කියන්නේ දැයි තේරුම්ගත නොහැකිව ඔවුන් අප කෙසේ ප්‍රතිවාද නගන්නේ දැයි ප්‍රශ්න කළෝය. එවිට මුහම්මද් නබිතුමා නුඹලාට අවශ්‍ය නම් පවසත හැකි කිසිවකු පිළිනොගත් නුඹව අප පිළිගත්තෙමු, අනාථ වී සිටිනු දැක නුඹට අප උදව් කළෙමු, නෙරපාහරින ලද නුඹව අප ඇතුළට ගත්තෙමු, අසරණ වී සිටිනු දැක නුඹට සැනසීම ලබා දුන්නෙමු යන්නෙන් පවසන්නට තිබුණි.
අන්සාරිරුනි! නුඹලාගේ ඉස්ලාමයේ ශක්තිමත්බව පිළිබඳව මා විශ්වාසය තබා තිබියදී ඉස්ලාම් දහම අළුතින් වැළඳගත්තවුන් අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ අවතීර්ණ කිරීම පිණිස ඔවුන්ගේ සිත් ශක්තිමත් කිරීමට ලබා දුන් ලෞකික දෑ හේතුවෙන් නුඹලාගේ සිත් අවුල් වුණේ ද? ඔවුන් ඔවුන්ගේ ඔටුවන් සහ බැටළුවන් ඔවුන් වෙත රැගෙන යන විට නුඹලා අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් නුඹලාගේ නිවෙස් වලට රැගෙන යන බව නුඹලා නොදන්නේ ද? මෙලොව සියලු දෙනා එක් දිශාවකටත් අන්සාරිවරු තවත් දිශාවකටත් ගමන් කළේ නම් මා යන්නේ අන්සාරිවරුන් යන දිශාවටය. අල්ලාහ් අන්සාරිවරුන්, ඔවුන්ගේ දරුවන් සහ දරුවන්ගේ දරුවන්ට කරුණාව දක්වත්වා යන්නෙන් ඔහු ප්‍රාර්ථනා කළේය. මෙම කථාවෙන් පසුව අන්සාරිවරුන්ගේ රැවුල් කඳුලින් තෙත් වී තිබුණි. එවිට ඔවුන් සියලු දෙනාම එක් හඬින් අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් අපට ප්‍රමාණවත් යන්නෙන් පැවසුවෝය.